بازرسی کالا در تجارت

در تجارت بین‌المللی انجام تعهدات فروشنده طبق قرارداد همواره یکی از نگرانی‌های اصلی خریدار کالا به شمار می‌آید. این‌که کالای فرستاده شده دقیقاً با همان کیفیت و کمیتی باشد که در هنگام عقد قرارداد بر روی آن توافق شده است. چراکه در برخی موارد فروشنده ممکن است به دلیل سودجویی، محصولی بی‌کیفیت یا کمتر از حد انتظار برای خریدار ارسال نماید. در این صورت برای پیشگیری از چنین مشکلاتی خریدار یا از شرکت‌های بازرسی می‌خواهد که قبل از بارگیری و تحویل کالا به حمل‌کننده، در موقع تولید و بسته‌بندی بر روند ساخت و کیفیت کالا نظارت کنند و یا خود مستقیماً این کار را انجام می‌دهد. همچنان با شرکت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه شوید.  

آشنایی با شرکت‌های بازرسی کالا

در گذشته بازرگانان مجبور بودند خود نظارت و بازرسی کالا را انجام دهند. لیکن از اویل دهه ۱۹۸۰ میلادی این امر به شرکت‌های بازرسی محول شده و رواج فراوانی یافت.

امروزه شرکت‌های بازرسی کیفیت، کمیت و قیمت کالا را ارزیابی می‌نمایند. همچنین وظیفه بررسی استاندارد بودن محصولات نیز به عهده شرکت‌های بازرسی است.

علاوه بر این در هنگام واردات کالا به منظور ترخیص کالا و نیز آزاد شدن سند از بانک ارائه گواهی بازرسی (PSI) برای کالاهایی که انتقال ارز آن‌ها به هر شکلی از راه سیستم‌های بانکی نظیر اعتبارات اسنادی، حواله‌های ارزی یا ارز مبادله‌ای بوده، لازم و ضروری است.

از طرفی دیگر مطابق با قوانین سازمان ملی استاندارد، تمامی کالاهای وارداتی که جز لیست استاندارد اجباری در مبدأ هستند، باید بازرسی شده و ارائه گواهینامه انطباق با استاندارد (COC) بر مبنای استاندارد ملی ایران یا دیگر استانداردهای معتبر خارجی ضروری است‌.

بازرسی کالا چیست؟

به طور کلی تمامی عملیات بازرسی، نمونه‌برداری، آزمایش، اندازه‌گیری و دیگر فرآیندهایی که توسط شرکت بازرسی کننده مستقل به منظور تعیین کمیت و کیفیت محصولات، خدمات یا تأسیسات انجام می‌شود تا نتایج حاصل از آن را با مشخصات مندرج در قرارداد خرید تطبیق دهند را بازرسی کالا می‌نامند.

انواع بازرسی کالا

بازرسی کالا معمولاً در قالب یکی از موارد زیر صورت می‌پذیرد:

۱. بازرسی قبل از حمل

۲. بازرسی حین تولید

۳. بازرسی قیمت

۴. بازرسی اصالت فروشنده

۵. بازرسی استاندارد اجباری

بازرسی قبل از حمل

در اغلب موارد خریدار به منظور پیشگیری از هرگونه کلاه‌برداری و دوری از تخلفات احتمالی اقدام به این نوع از بازرسی می‌نماید. بازرسی قبل از حمل بر اساس دستورالعمل و طبق قرارداد بازرسی در ۴ حوزه مختلف شامل کیفیت، کمیت، بسته‌بندی و بارگیری صورت می‌گیرد.

از آنجایی که در این نوع بازرسی کیفیت ظاهری و فیزیکی کالا مورد بررسی قرار می‌گیرد به بازرسی چشمی یا ظاهری نیز مشهور شده است.

بازرسی قبل از حمل طبق خواسته مشتری انجام می‌شود لذا ارائه دستورالعمل واضح و روشن که تمام موارد و نیازهای او را دربر داشته باشد، لازم و ضروری است. در واقع تمام عملیات بازرسی ضمیمه قرارداد می‌شود تا بر اساس آن کالا بررسی و کنترل گردد.

این بازرسی به شکل تصادفی نمونه‌برداری و بررسی می‌شود و گواهی بازرسی صادر شده از آن مورد تائید و پذیرش سازمان استاندارد نیست.

بازرسی حین ساخت

در برخی موارد که بررسی یک قطعه، مواد اولیه و یا فرآیندی در تولید یک محصول مورد نظر باشد ولی بازرسی آن پس از تولید امکان‌پذیر نبوده و یا مشکل و هزینه‌بر باشد؛ در این حالت بازرسی حین ساخت را به کار می‌برند. البته عده‌ای از کارشناسان این بازرسی را جز بازرسی قبل از حمل نیز می‌دانند‌

در بازرسی حین تولید لازم است که کارشناس شرکت بازرسی طی فرآیند تولید در محل فروشنده حاضر باشد. بنابراین هزینه و دستمزد این نوع بازرسی از دیگر بازرسی‌ها بیشتر خواهد بود.

بازرسی حین تولید بیشتر برای لوازم آرایشی – بهداشتی، مواد غذایی، ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بازرسی قیمت

همان‌طور که از اسم این بازرسی مشخص است این نوع بازرسی به منظور بررسی و ارزیابی قیمت محصول و واقعی بودن آن صورت می‌گیرد. البته از آنجایی که بازرگان از قیمت کالا با خبر است، بازرسی قیمت بیشتر به درخواست موسسه مالی و بانک انجام می‌شود ولی هزینه بازرسی بر عهده خریدار یا واردکننده کالا خواهد بود. به خصوص در مواردی که هزینه پروژه را یک‌ نهاد یا بانک دولتی قرار است پرداخت کنند، به منظور پیشگیری از سوءاستفاده از وام‌های کم بهره یا ارز ارزان بازرسی قیمت از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بازرسی اصالت فروشنده

در این نوع از بازرسی هویت و اصالت فروشنده جهت توانایی در اجرای تعهدات مورد بررسی شرکت‌های بازرسی قرار می‌گیرد. در واقع این بازرسی به نوعی منبع یابی است که به وسیله شرکت‌های بازرسی صورت می‌پذیرد. قوانین و مقررات داخلی به خصوص قوانین بانک مرکزی سبب شده که بازرگانان بالاجبار درخواست بازرسی اصالت فروشنده را به شرکت‌ها بدهند.

بازرسی استاندارد اجباری

این مهم‌ترین و سخت‌ترین بازرسی به شمار می‌آید. در بازرسی استاندارد اجباری شرکت بازرسی به نیابت از طرف سازمان استاندارد در محل خروج کالا از بازار فروشنده اقدام به بررسی آن می‌نماید. البته بازرسی‌ها در آزمایشگاه مجاز و زیر نظر شرکت بازرسی صورت می‌گیرد. سپس نتایج حاصل از آزمون‌ها به همراه اظهارنامه و گواهی بازرسی به سازمان استاندارد ارائه شده تا تطبیق گردد و گواهی انطباق صادر شود.